Ereğli’de Sanayinin Tarihçesi

Ana Sayfa » Ereğli’de Sanayinin Tarihçesi

KONYA EREĞLİ’DE SANAYİNİN TARİHÇESİ

Ereğli, Anadolu coğrafyasında önemli bir kavşak konumundadır. Yurdumuzun, doğusunu batısına bağlayan D330 karayolu ile kuzeyini güneyine bağlayan E90 karayolunun kesiştiği noktada ve Konya’ nın güneydoğusunda yer almaktadır. Tren yolu güzergâhında bulunan şehrimiz, Mersin limanına 200 km, Konya havaalanına 160 km uzaklıktadır.

İlçede sanayi denince akla, 1937 yılında kurulan ve 1997 yılında özelleştirilen Sümerbank Tekstil Fabrikası ve 1989 yılında faaliyete geçen Şeker Fabrikası akla gelmekteydi. Ancak 1990 yıllardan itibaren Organize Sanayi Bölgesi, Küçük Sanayi sitelerinin kurulması ile birlikte süt işletmelerinin sayısının artmasıyla ilçe hızlı bir sanayileşme sürecinin içerisine girmiştir. İlçenin jeopolitik konumu, Adana ve Mersin gibi ticari faaliyetin yoğun olduğu bölgeye yakınlığı ve ayrıca tarım ve hayvancılığa dayalı giderek artan imalat sanayinin gelişmesi yatırımcıların yeni talepler yapmasına sebep olmuştur. Bu taleplerle beraber 1996 yılında Konya – Adana Devlet karayolu üzerinde şehir merkezine 10 Km uzaklıkta 100 ha alana Ereğli OSB kurulmuş sonrasında ise Tevsii OSB kurulması çalışmalarına başlanmıştır. Ereğli Belediyesi, Ereğli Ticaret ve Sanayi Odası ile Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünün ortaklaşa çalışmaları sonucu 2012 yılı içerisinde 158 ha’lık Tevsii OSB alanı faaliyete geçmiştir. Hâlihazırda 120 adet parselin 120 adeti de tahsis edilmiştir. Parsel doluluk oranı, %100 olan OSB’ mizde inşaat ve üretimde olan parsellerin sayısı, tamamına oranla % 75’ i aşmıştır.

Yeni ve ilave talepleri karşılama konusunda kifayetsiz kalan Organize sahamızın genişletilmesi elzem hale gelmiştir. Bu amaçla Ereğli Kargacı Mahallesi 368 parselin 127 hektarlık kısmı ve Hortu Mahallesi 201 ada 1 parsel ile 179 ada 6 parselin tamamından oluşan toplam 139 ha alanın OSB sınırlarımıza genişleme ile dahil edilmesi planlanmaktadır. Genişleme alanımızda muhtelif büyüklüklerde yaklaşık 50 parsel oluşacağı düşünülmektedir. Bu yönde Müteşebbis Heyet’ imiz karar almış ve çalışmalarımız talepleştirilerek Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı’ mıza iletilmiştir. 2022 yılı başlarında yatırımcılarımıza tahsis edilebilir duruma getirmek üzere gayretlerimiz devam etmektedir.

EREĞLİ TARİHİNDE 4 NİSAN IN ÖNEMİ

Türk Osmanlı Devleti nihayet bulmuş yerine modern ve çağdaş Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştu. Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce Avrupa Devletleriyle yapılan dünya savaşı ve istiklal savaşında bir çok Ereğlili meşru müdafaada yararlılıklarıyla dikkat çekmişti. Yeni kurulan Türkiye devleti Avrupa’ya ayak uydurabilmek amacıyla her konuda atılımlara girişmişti. Bu atılımlardan biriside sanayi dalında olmuştu Büyük önderin isim babası olduğu Sümerbanklar teşkilatlanmaya başlayacaktı. İşte bu sırada Ereğli ismi ön plana çıkmaya başlamış, Ankara ile sıkı temaslara girilmişti. Heyetler , görüşmeler sıklaşmıştı nihayet Reis-i Cumhur Gazi M.Kemal Atatürk’e ulaşma çabaları sonuç vermiş ve bizzat gazinin talimatı ve devlet bakanlarının kararı ile 1932 yılında teftiş heyetinin Ereğli’ye de uğraması kararı çıkmıştı. Artık tüm iş Ereğlilere düşüyordu bundan sonra. 26 yıllık özlem bitmeliydi,1911 yılında Osmanlı meclisi Mebushanından 1911 yılında çıkan karar savaşlar ve buhranlı yıllar nedeniyle bu yıllara sarkmıştı.

Meclis-i vukela kararı 27 mayıs 1327 “Bizim Gazete”

21/08/1932 Heyyet ile ilgili Bakanlar

1933 yılında rus heyetinin dönemin belediye reisi A.Rasim EREL tarafından karşılanışı.

Heyet önce Ereğli’de tehkiklerde bulunmuş yeri konusunda uzun ve tartışmalı gezilerde ile santral için İvriz suyu incelenmiş bu gezilere N.Sami BAŞBUDAK, Derviş İZBUDAK, Suphi Gündoğdu GÜRBUDAK eşlik etmişlerdir. Rus heyeti Belediye Başkanı A.Rasim EREL’e şehir planı hazırlamayı teklif etmiş ve bir eksiz çalışması yapmışlardı. Bu işi ise belediye görevlisi Enver EREL takip etmekteydi. Sonraları bu plana istinaden bugün ki Kıbrıs caddesinin bulunduğu alan gece kondu önleme bölgesi olarak ilan edilmişti. Heyet demiryollarına önem veriyordu eski şehrin yerine modern bir yeni şehir düşüncesi öne atılıyordu. Tüm bunlar devam ederken fabrika için Ankara ayağını ise Konya milletvekili Fuat GÖKBUDAK ve Niğde eşrafından Faik SOYLU üstlenmiş dönemin Genel Kurmay Başkanı Fevzi ÇAKMAK, başbakan İsmet İNÖNÜ ile sık görüşmeler yapılmış Reis-i Cumhur G.M.Kemal Atatürk’e ricalarda bulunulmuştur.

M.Fuat GÖKBUDAK Konya Mebusu

Nihayet Rus heyeti şehri demiryolunun güneyine düşünmüş, fabrikayı kuzeyde bırakarak Eskişehir ve yeni şehrin arasına yerleştirmişti. Burası birçok tarlanın ve tarihi makbara kabristanının olduğu yerdi. Halkın tepkisi düşünülüyor fakat fabrikanın önemi bunun önüne geçiyordu. Heyet geri dönmüş ihale Almanlara verilmişti ve Alman heyeti şehrin konumuna dokunmadan sadece fabrikanın yapılacağı yerlerde incelemede bulunuyor, İvriz’de su ölçümleri yapıyordu. Nihayet tüm çalışmalar sonuç vermiş Sümerbank Ereğli pamuklu müessesesi Ereğli’de karar kılınmıştı. İş istimlak edilecek yerlere ve kaldırılacak 1000 yıllık kabristana gelmişti. İlan edildi kabristanda kabirleri olan aileler kabirlerini Meydanbaşı musalla kabristanına yada istedikleri kabristanlara defin yapabileceklerdi. İstimlaklar ve kabir işlemleri bitince 20 kasım 1934 yılında temeli atılmış, temel atma törenine Celal Bayar, İsmet İnönü, Konya Valisi Faik bey, Konya Mebusu M.Fuat Gökbudak katılmışlardır ve tüm gayretler ve çabalarla 4 nisan 1937 tarihinde işletmeye açılmıştı. Artık Ereğli yeni bir işletmeyle farklı bir sanayi atılımına merhaba diyordu. Farklı bölgelerden insan akınları başlamış, Alman mühendislerin bölgede dostlukları artmıştı gerçi Ereğli Almanlara çok uzak değildi lakin demiryollarının inşasında da Ereğli eşrafının Almanlarla çok samimi dostluklar vardı. Farklı bir konu olan bu göç ile etkileşim ve folklorik yapı ayrı bir inceleme konusudur. Ereğli sosyal yapısı adı altında fabrikanın üretimi dışında farklı inşaat çalışmalarına da hız verilmişti.1944 yılında Sümerbank ağaç yetiştirme ve zirai teşebbüsler kooperatifi kurulmuş, 1950 Sümerbank fabrika yapı kooperatifi,1950 pamuklu sanayi müessesesi mensupları istihlak kooperatifi,1954 Sümerbank memur evleri yaptırma kooperatifi örneklerdir. Bir çok insan buradan kazanç sağlamış evine ekmek götürmüş onun kazancıyla büyümüş bugünlere gelmiş olmanın onurunu taşıyor, fabrikanın şehrin sosyal yapısındaki önemi sanırım gün geçtikçe daha net anlaşılır olarak ismen de olsa ruhumuzda yaşayacak düşüncesindeyim. Hizmeti geçenlerin ruhlarına bir Fatiha okumak belki onları bu vesileyle anmanın gerekliliğini duyarak yazıma nihayet veriyorum.

Belediye görevlisi Enver Erel